آشنایی با مفهوم حساب معین 
خصوصیات وکیل مالیاتی ماهر 
آشنایی با حسابداری ارزی 
آشنایی با مفهوم مالیات مضاعف 
صورت جریان وجوه نقد چیست و تحلیل صورت گردش وجوه چه کاربردی دارد؟
صورت جریان وجوه نقد : نمایش تغییرات وجوه نقد یا همان پول، کاری است که صورت جریان وجوه نقد نشان می‌دهد. به عنوان مثال، موجودی حساب بانکی، سرمایه‌گذاری کوتاه مدت و … که می‌توان هرکدام را به پول نقد تبدیل کند. در واقع صورت گردش وجوه نقد، فعالیت‌های یک کسب و کار را منعکس می‌کند. آموزش تهیه صورت جریان نقد یکی از سرفصل‌های آموزش حسابداری صنعتی و نحوه تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی است. در این مقاله درباره قسمت‌های مختلف صورت جریان وجوه نقد صحبت خواهیم کرد.
تا پایان این مقاله هر آنچه لازم است در مورد صورت گردش وجوه نقد بدانید را توضیح می دهیم و در مورد تحلیل صورت گردش وجوه نقد نیز صحبت می کنیم.
صورت جریان وجوه نقد چیست و چه فوایدی دارد؟
به‌طور کلی در حسابداری صورت‌های مالی به ۴ دستهٔ ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد دسته‌بندی می‌شوند. در ایران صورت‌های مالی تا پیش از انقلاب تنها محدود به ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت سود و زیان انباشته بود. از آنجا که صورت سود و زیان برمبنای حسابداری تعهدی است، ممکن است سود خالص جریان نقد عملیات را به‌خوبی نشان ندهد و گاهی ممکن است شرکت سود خالص و رو به رشد داشته باشد ولی به دلیل عدم توانایی در ایجاد جریان نقد دچار مشکل اساسی و ورشکستگی شود که برای رفع این مشکلات از صورت گردش وجوه نقد که بر اساس مبنای نقدی تهیه می‌شود استفاده شده است. صورت جریان وجوه نقد یکی از گزارش‌های مالی سه‌ماهه است که هر شرکت سهامی در بورس موظف به گزارش آن است.
صورت جریان وجوه نقد چه چیزی را نشان می دهد
این گزارش اطلاعات اضافی مربوط به کلیهٔ جریان‌های نقدی‌ای که یک شرکت برای عملیات جاری خود و سرمایه‌گذاری دریافت می‌کند و به علاوه همهٔ جریان‌های خروجی پول را که برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در یک بازهٔ زمانی انجام می‌شود را نشان می‌دهد. این صورت علل تغییرات وجه نقد و شبه نقد و خلاصه‌ای از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، عملیاتی و تأمین مالی را طی یک بازهٔ زمانی ارائه می‌دهد. صورت جریان وجوه نقد به ما نشان می‌دهد که چه مقدار وجه نقد در طی دورهٔ حسابداری در یک سازمان ایجاد و مصرف‌شده است و نیز آن‌ها را برحسب نوع فعالیت سازمان طبقه بندی می‌کند. و در نتیجه گزارش صورت جریان وجوه نقد که توسط حسابداری شرکت‌ها و یا شرکت‌های خدمات حسابداری تهیه می‌شوند اطلاعات مفیدی را در ارتباط با فعالیت‌های یک سازمان در ایجاد وجه نقد از طریق عملیات جهت پرداخت سود سهام، پرداخت بدهی‌ها، سرمایه‌گذاری مجدد در سازمان جهت افزایش ظرفیت عملیاتی و نگهداری در اختیار ما قرار می‌دهد. همچنین در مورد فعالیت‌های تأمین مالی یک سازمان که شامل بدهی و حقوق صاحبان سهام (سرمایه) است اطلاعاتی را ارائه می‌کند. هدف اصلی از تهیهٔ صورت جریان وجوه نقد بررسی دلایل تغییرات وجوه نقد در یک بازهٔ زمانی است.دسته بندی صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد طبق استانداردهای حسابداری ایران ۵ طبقه است:- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی
- جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی
- جریانات نقدی ناشی از مالیات بر درامد
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی
فواید تهیهٔ صورت جریان وجوه نقد در یک سازمان
- ابزاری برای مشخص کردن عملکرد مالی یک سازمان است.
- به همراه سایر صورت‌های مالی اساسی برای اندازه‌گیری انعطاف‌پذیری مالی استفاده می‌شود.
- برای ارزیابی جریان‌های نقدی آتی مورد استفاده قرار می‌گیرد
- ابزاری برای ارزیابی توان ایجاد گردش وجوه نقد در آینده است
- ارزیابی توان تأمین تعهدات پرداخت سود سهام و نیاز واحد به تأمین مالی خارجی
- ارزیابی دلایل تفاوت میان سود حسابداری و دریافت‌ها و پرداخت‌ها
- ارزیابی آثار رویدادهای غیر نقدی مربوط به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی
استاندارد IFRS
قابل ذکر است که بر اساس استانداردهای بین المللی حسابداری IFRS(International Financial reporting standards) صورت جریان وجوه نقد (Cash Flow Statement) به ۳ قسمت تقسیم می‌شود. این بخش‌ها به‌صورت زیر هستند.- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی (Cash Flow from Operating Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری (Cash Flow from Investing Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی (Cash Flow from Financing Activities)
اهمیت صورت جریان وجوه نقد
شرکتی در حال کار است و کاملاً سودآور به نظر می‌رسد؛ اما در عمل ممکن است تعهدات مالی شرکت به‌درستی اجرا نشود. تخلف در پرداخت به کارکنان، فروشندگان و طلبکاران شرکت را از هدف اصلی خود که کسب و کار است دور می‌کند. برای این که تصویری از جریان نقدی در یک دوره مشخص داشته باشید می‌بایست، یک صورت جریان از وجوه نقد تهیه کنید. نگاهی به‌صورت جریان در یک بازه زمانی مشخص، شرکت را برای پرداخت صورت حساب‌ها و انجام تعهدات مالی آماده خواهد کرد.بخش‌های صورت جریان وجوه نقد
منابع اصلی جریان ورودی و خروجی وجوه نقد به شرح زیر هستند:- فعالیت‌های عملیاتی
- بازده سرمایه‌گذاری و سود پرداختی در ازای تأمین مالی
- مالیات بر درآمد (تنها دارای جریان خروجی است)
- فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
- فعالیت‌های تأمین مالی
- مبادلات غیرنقدی
- تسعیر ارز
تحلیل صورت جریان وجوه نقد چیست و چه کاربردی دارد؟
صورت جریان نقدی یا همان گردش وجوه نقد مشخص می کند یک واحد اقتصادی سرمایه خود را چطور خرج می کند، این سرمایه چطور وارد این کسب و کار می شود و در مجموع تحلیل صورت گردش وجوه نقد وضعیت کلی گردش وجوه نقد را در یک شرکت بررسی می کند و به تصمیم گیری کمک می کند. صورت گردش وجوه نقد نشان دهنده همه نقدینگی های یک شرکت است که از طریق فعالیت‌ها و سرمایه گذاری‌های این شرکت به وجود می آید. البته هیچ تعریف جهانی پذیرفته شده ای وجود ندارد. جریان نقدی در یک شرکت ممکن است بر اساس اعدادی که به عنوان جریان نقد به عنوان نقدینگی شناخته می شوند به وجود بیاید. برخی از مدیران مالی نیز جریان نقدی را حاصل جمع درآمدهای خالص یک کسب و کار و استهلاک آن می دانند. اما تحلیل صورت جریان وجوه نقد این امکان را می دهد که نسبت هایی را برآورد کنیم. در واقع این تحلیل ها از نشانگرهایی بهره می برند تا کیفیت سرمایه گذاری جریان نقدی یک شرکت بررسی شود.فعالیت‌های عملیاتی
کسب و کار جریانی از فعالیت‌های عملیاتی مانند درآمد حاصل از فروش محصولات یا ارائه خدمات، بهره و سود سهام را دریافت کرده و دیگر وجوه دریافتی را به نمایش می‌گذارد. خروج از فعالیت‌های عملیاتی شامل، هزینه حقوق و دستمزد مزایا و مالیات اشتغال، پرداخت به تأمین‌کنندگان و فروشندگان، مالیات بر درآمد، هزینه‌های آتی مانند اجاره، خدمات شهری، بیمه و … و مالیات‌های دیگر از کسب و کار و دیگر عملیات مربوط به پرداخت نقدی. فعالیت‌های عملیاتی در دو بخش تقسیم‌بندی می‌شوند: روش مستقیم روش غیرمستقیم روشی که انتخاب می‌کنید با اطلاعات موردنیاز از صورت جریان نقد، ارتباط مستقیم دارد.
صورت جریان وجوه نقد به روش مستقیم
در این بخش، اقدامات مخصوص سرمایه و جریان فعالیت‌های عملیاتی نشان داده می‌شود.- وجوه نقد حاصل از فروش = حساب‌های دریافتنی پایان دوره – حساب‌های دریافتنی در آغاز دوره + فروش
- وجوه نقد حاصل از ارائه خدمات = حساب‌های دریافتنی پایان دوره – حساب‌ها دریافتنی ابتدای دوره + درآمد خدمات
- وجوه نقد پرداختی بابت مواد اولیه = موجودی پایان دوره – موجودی ابتدای دوره + هزینه مواد اولیه
- وجوه نقد پرداختی برای حقوق و دستمزد = حقوق پرداختنی پایان دوره – حقوق پرداختنی ابتدای دوره + هزینه حقوق
صورت جریان وجوه نقد به روش غیرمستقیم
این روش کمی پیچیده‌تر بوده و با درآمد خالص و عواملی در کاهش ارز آغاز خواهد شد. برای اینکه بخواهیم سود عملیاتی که از صورت سود و زیان حاصل می‌شود را به روش غیرمستقیم حساب کنید باید بدانید که تنها شش عامل بر روی سود عملیاتی تأثیر دارند: اول: تعیین سود عملیاتی که شامل صورت سود و زیان می‌شود. دوم: تعدیل هزینه‌های غیر نقدی که شامل: هزینه‌های استهلاک و هزینه‌های غیر نقدی که شامل مزایای پایان خدمت و … می‌شود – موجودی‌ها – حساب‌های پرداختنی – حساب‌های دریافتنی – پیش دریافت‌ها – پیش‌پرداخت‌ها – هزینه استهلاک و هزینه‌های غیر نقدی، همواره به سود عملیات افزوده می‌شوند. مواردی که حتماً می‌بایست اضافه گردند: کاهش در حساب‌های دریافتنی کاهش موجودی‌ها افزایش دادن در حساب‌های پرداختنی مواردی که حتماً می‌بایست کسر شوند: افزایش دادن در حساب‌های دریافتنی کاهش دادن در حساب‌های پرداختنی افزایش دادن موجودی‌ها سوم: تعادل برای اقلام عملیاتی ترازنامه: الف) افزودن یا کاستن در دارایی‌های مربوط به عملیات ب) افزودن یا کاستن در بدهی‌های مربوط به عملیات. چهارم: تعادل در باب درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی. پنجم: تعدیلات سنواتی تأثیرگذار بر اقلام جاری. بدهکار = خارج شدن پول نقد. بستانکار = وارد شدن پول نقد. الف) اگر به‌صورت نقد باشد، ورودی یا خروجی وجه نقد خواهد بود. ب) در غیر این صورت، تأثیر آن بدین‌وسیله خنثی خواهد شد. ششم: سایر تعدیلات این مورد در مواقعی اتفاق می‌افتد که حساب‌های عملیاتی با دیگر سرفصل‌ها درگیر شود.
بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختنی برای تأمین مالی
ساختار سرمایه واحد تجاری نباید بر ارائه خالص جریان نقدی که از فعالیت‌های عملیاتی ناشی می‌شود، تأثیرگذار باشد؛ بنابراین پرداخت‌های مرتبط با سود و کارمزد تأمین مالی می‌بایست به‌صورت جداگانه نمایش داده شود. همچنین نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد می‌بایست با سایر صورت‌های مالی اساسی هماهنگی داشته باشد. در ادامه خواهیم داشت:- سود سهام دریافتی = سود سهام دریافت شده در آغاز دوره + درآمد حاصله از سود سهام – سود سهام دریافتنی پایان دوره
- سود سهام پرداختی = سود سهام پرداختنی در آغاز دوره + سود مصوب شده سهام – سود سهام پرداختنی پایان دوره
- بهره دریافتی = بهره دریافتنی در آغاز دوره + درآمد حاصله از بهره – بهره دریافتنی پایان دوره
- بهره پرداختی = بهره پرداختنی ابتدای دوره + بهره تخصیص شده به دارایی + هزینه بهره + بهره پرداختنی در انتهای دوره
مالیات بر درآمد
جریان‌های نقدی که با مالیات بر درآمد مرتبط است برای کاربران صورت‌های مالی، اهمیت فراوانی دارد. مجموع جریان‌های نقدی که با مالیات بر درآمد ارتباط دارد در سرفصل جداگانه‌ای در صورت جریان وجوه نقد، منعکس می‌شود. مالیات پردرآمد پرداختی = ذخیره مالیات در آغاز دوره + پیش‌پرداخت مالیات انتهای دوره + مالیات دوره جاری – ذخیره مالیات پایان دوره – پیش‌پرداخت مالیات ابتدای دوره + تعدیلات سنواتی تأثیرگذار – تعدیلات سنواتی بدون اثر.فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
فعالیت‌های سرمایه‌گذاری از تحصیل و واگذاری دارایی‌های بلندمدت و مابقی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت را شامل می‌شود. این فعالیت‌ها همچنین شامل جریان‌های مربوط به تحصیل و فروش سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، بلندمدت، وجوه در ارتباط با دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود و همچنین پرداخت و وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری می‌شود. وجوه پرداختی برای تحصیل = حساب‌های پرداختنی در آغاز دوره + افزودن دارایی ثابت – حساب‌های پرداختنی در انتهای دوره. وجوه دریافتی برای فروش = سود (زیان) حاصل واگذاری + کاستن دارایی ثابت (ارزش دفتری) + حساب‌های دریافتنی مربوط به آغاز دوره – حساب‌های دریافتنی مربوط در انتهای دورهفعالیتهای تأمین مالی
جریان‌های نقدی که از فعالیت‌های تأمین مالی ناشی می‌شود، شامل تأمین‌کنندگان منابع مالی جداگانه از واحد تجاری و بازپرداخت اصل آن می‌شود. فاش کردن جداگانه جریان‌های نقدی مزبور برای پیش‌بینی جریان‌های نقدی آینده لازم برای اجرای تعهدات به تأمین‌کنندگان منابع مالی واحد تجاری سودمند است. مثال‌هایی از جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های مالی بدین شرح خواهد بود:- جریان‌های نقدی ورودی دریافت‌های نقدی که از صادر شدن سهام حاصل شده است. دریافت‌های نقدی که صادر شدن اوراق مشارکت، وام‌ها و سایر تسهیلات کوتاه و بلندمدت حاصل می‌شوند.
- جریان‌های نقدی خروجی. بازپرداخت وام‌ها، اوراق مشارکت و سایر تسهیلات دریافتی. پرداخت کردن حصن اصل قسط‌های اجاره به شرط مالکیت
مبادلات غیر نقدی
مبادلات و رویدادهای سرمایه‌گذاری که نیازی به مصرف وجه نقد ندارند. نمونه مبادلات غیر نقدی که می‌بایست در یادداشت‌ها فاش شوند:- به دست آوردن دارایی‌های ثابت مشهود در ازای تسهیلات مالی
- به دست آوردن دارایی‌های ثابت مشهود در ازای صدور سهام
- مبادله کردن موجودی مواد اولیه یا موجودی کالای تولیدشده با دارایی ثابت مشهود
- افزودن سرمایه از محل مطالبات حال شده بستانکاران
- جایگزین کردن وام‌های بلندمدت با دیگر وام‌های بلندمدت
تسعیر ارز
در موارد زیر، تعدیل‌های انجام‌شده برای حساب کردن جریان‌های نقدی در سرفصل‌های اصلی مرتبط، منظور خواهد شد.- اگر بخشی از سود یا زیان از تسعیر معاملات عملیاتی تسویه شده یا مانده‌های عملیاتی تسویه نشده به‌وسیله استانداردهای حسابداری به سود و زیان عملیاتی دوره در نظر گرفته نشده باشد.
- اگر سود یا زیان ناشی از تسعیر معاملات غیرعملیاتی تسویه شده یا مانده‌های غیرعملیاتی تسویه نشده در حساب کردن سود عملیاتی دوره در نظر گرفته‌شده باشد.
- مورد زیر به‌عنوان یکی از عامل‌های مطابقت بین مانده اول دوره و پایان دوره وجه نقد در صورت جریان وجوه نقد ارائه خواهد شد. هر وقت سود یا زیان ناشی از تسعیر وجه نقد در حساب کردن سود یا زیان عملیاتی دوره در نظر گرفته شده باشد.
بررسی و طراحی جریان وجوه نقد
داشتن نگاهی به چند ماه گذشته برای دانستن چگونگی صرف هزینه‌ها و روند فعالیت‌ها در کسب و کار بسیار مهم است. به همین نسبت، داشتن یک چشم‌انداز از آینده برای اطمینان از در دسترس بودن منابع مالی برای اجرای تعهدات آینده بسیار مورد توجه خواهد بود. هزینه‌های آینده و برنامه شما برای بازدهی بیشتر بسیار اهمیت دارد؛ بنابراین، پیش‌بینی کردن، شما را در تصمیم‌گیری‌های آینده یاری خواهد کرد. برای مثال اگر هزینه‌های خروجی در مقایسه با درآمد ورودی بیشتر باشد، می‌بایست هزینه‌ها قطع شود. یا اگر پول نقد برای پرداخت صورتحساب‌ها کافی نیست می‌بایست یک راه‌حل کوتاه‌مدت برای افزایش سرمایه در نظر گرفته شود.سخن پایانی
برای شناور نگه‌داشتن شرکت یا کسب و کار، استفاده از وجوه نقد الزامی است. درک اینکه پول‌ها از کجا می‌آید و پول‌ها کجا مصرف می‌شوند می‌تواند شما را در انجام تعهدات مالی یاری کند. از صورت جریان وجوه نقد و همچنین پیش‌بینی جریان نقدی استفاده کرده و موضع شرکت در قبال پول نقد مشخص شود. شما می‌توانید برای ایجاد یا درک صورت گردش وجوه نقد و پیش‌بینی جریان نقدی با متخصصین مالی صحبت و مشورت کنید.
