آشنایی با مفهوم حساب معین 
خصوصیات وکیل مالیاتی ماهر 
آشنایی با حسابداری ارزی 
آشنایی با مفهوم مالیات مضاعف 
نکات طلایی در حسابداری شرکت های بازرگانی
حسابداری شرکت های بازرگانی : حسابداری بازرگانی چیست؟ اصول و فنون حسابداری شرکت های بازرگانی به چه صورت است؟ یک حسابدار ماهر چه نکاتی را باید در حسابداری بازرگانی رعایت کند؟ برای پاسخ به این سوالات تا انتهای متن با ما همراه باشید.تعریف شرکت های بازرگانی:
شرکت بازرگانی به شرکتی گفته می شود که کالایی را بدون آنکه در تولید آن نقشی داشته باشد خریده و یا از کشوری وارد کرده و بدون ایجاد هیچ تغییری آن را روانه بازار و به فروش برساند. فرآیند تجارت عمده فروشان و حتی خرده فروشان نوعی فعالیت بازرگانی محسوب شده و نیازمند حسابداری بازرگانی و فهم اصول آن است. خرید و فروش کالا درشرکتهای بازرگانی به صورت خرید نسیه ، فروش نقدی و فروش نسیه امکان پذیر است که در بخش تخفیفات معمولا شرکت ها برای بدست آوردن سود بیشتر فروش اعتباری را در اولویت قرار می دهند که معمولا این نوع فروش ها دارای مزایایی برای هر دو طرف است دراین حالت خریدار نفدینگی خود را ذخیره نموده و فروشنده نیز زودتر حسابهای دریافتنی خود را نقد مینماید. این تخفیفات شامل تخفیف تجاری ، تخفیف نقدی ، تخفیف توافقی و برگشت از فروش و تخفیفات می شود.
با توجه به تعریفی که از شرکت های بازرگانی و فعالیت های آنها ارائه گردید حسابداری این شرکت ها رویه خاصی داشته و بسیار حائز اهمیت است، در این مطلب در مورد عملیات حسابداری در شرکت های بازرگانی (حسابداری بازرگانی) توضیحاتی ارائه می شود. قبل از ارائه مطالب اصلی در رابطه با عملیات حسابداری بازرگانی به موضوعی کوتاه در مورد دو نوع از سیستم های ثبت در حسابداری بازرگانی اشاره می کنیم:
سیستم ادواری: در این سیستم ثبتی، موجودی و بهای کالا در طی دوره ای در دفاتر و حساب ها ثبت نمی گردد و در طول آن دوره مالی، گردشی ندارد. در پایان سال و با شمارش میزان کالا و بهای آن ( بر اساس روش گردش بهای تمام شده) به عنوان موجودی پایان دوره آن سال و موجودی ابتدای دوره سال جدید در دفاتر و ترازنامه ثبت می شود.
سیستم دائمی: در این سیستم در هر پروسه خرید و فروش کالا، حساب موجودی کالا بدهکار و بستانکار می شود و مقدار و بهای آن ثبت می گردد. بدین ترتیب که اگر موجودی کالا افزایش یابد مثلا خریدی انجام شود یا برگشت از فروشی صورت گرفته باشد و یا موجودی کالا بصورت فروش یا برگشت از خرید کاهش یابد در حساب ثبت می شود و لذا در هر زمان می توان میزان موجودی کالای شرکت را به صورت دقیق از دفاتر حسابداری شرکت استخراج کرد.
در یک سیستم حسابداری بازرگانی اطلاعات زیر باید مشهود و در دسترس باشد:
قیمت تمام شده کالای خریداری شده
میزان موجودی کالا
میزان فروش
قیمت تمام شده کالای فروش رفته
در هر مرحله از پروسه حسابداری بازرگانی نکاتی وجود دارد که توجه و دقت به آنها از وظایف یک حسابدار کاردان است. مراحل مهم حسابداری بازرگانی و نکاتی که در هر مرحله باید به آنها توجه کرد به شرح زیر اند:
خرید کالا در حسابداری بازرگانی:
در عملیات حسابداری بازرگانی به هنگام خرید کالا باید به این نکته توجه کرد که ممکن است فروشنده تخفیفاتی را به شرکت بدهد که این تخفیفات چهار نوع اند و هریک باید به طرز خاصی در دفاتر حسابداری شرکت بازرگانی ثبت شوند:تخفیف تجاری: این نوع تخفیف، تخفیفی است که معمولا هنگام خرید به صورت عمده به شرکت خریدار داده می شود و یا در زمان های خاصی از سال به عنوان مثال فروش ویژه بهاره و … فروشنده درصدی تخفیف برای کالای خریداری شده توسط شرکت قائل می شود. تخفیف تجاری در جایی ثبت نمی شود و به عبارتی در عملیات حسابداری بازرگانی مربوط به ثبت خرید کالای با تخفیف تجاری، تنها مبلغ خرید خالص ثبت می شود. تخفیف توافقی: این نوع تخفیف که در واقع آن را به نوعی باید چانه زدن نام نهاد، توافقی است که در قیمت خرید و فروش بین خریدار و فروشنده کالا صورت می گیرد. تخفیف توافقی نیز مانند تخفیف تجاری چون پیش از قطعی شدن معامله انجام می پذیرد، در دفاتر حسابداری ثبت نمی شود. این دو نوع تخفیف معمولا در زیر فاکتور قید می شوند. تخفیف نقدی: به هنگام خرید گاهی فروشنده تخفیفی را بدین صورت تعیین می کند که اگر مبلغ خرید کالا زودتر از تاریخی که تعیین شده پرداخت شود تخفیفی را برای آن در نظر بگیرد، به این نوع تخفیف که به نوعی به عنوان تشویق به خریدار داده می شود، تخفیف نقدی گفته می شود. در مورد این نوع تخفیف چون در زمان خرید هنوز مشخص نیست که تخفیف تعلق خواهد گرفت یا خیر مبلغ خرید بدون تخفیف بدهکار و مبلغ پرداختی بستانکار ثبت می شود. اما هنگامی که پرداختی زودتر از موعد مقرر صورت گرفت، مبلغ تخفیف در آن لحاظ می شود. تخفیف به علت عیب و نقص: گاهی خریدار به دلیل معیوب بودن جنس خریداری شده و یا عدم مطابقت آن با نمونه ارائه شده اولیه، بخشی از جنس خریداری شده را به فروشنده عودت داده و یا بابت معیوب بودن آن از فروشنده تخفیف می گیرد، در هر دو صورت مبلغ عودت داده شده یا تخفیف بایستی به صورت برگشت از خرید و تخفیف ثبت شود.
فروش کالا در حسابداری بازرگانی:
هنگام فروش کالا در روش ثبت ادواری در صورت فروش به صورت نسیه، حساب هایی که دریافت خواهند شد بدهکار و در صورت فروش نقدی، حساب صندوق بدهکار می شود و حساب فروش بستانکار است.در صورت برگشت کالای به فروش رفته، مبلغ برگشت از فروش و همچنین تخفیفات داده شده بدهکار و مبالغ دریافتنی بستانکار می شوند. چنانچه هنگام فروش از بابت معیوب بودن کالا مبلغی به صورت تخفیف کسر شود، نحوه ثبت آن همانند برگشت کالا می باشد. همچنین در صورتی که هنگام فروش نسیه به خریدار قول تخفیف در مبلغ کالای فروش رفته در صورت پرداخت زودتر از موعد مقرر داده شود و خریدار آن را زودتر از تاریخ تعیین شده پرداخت نماید و از این بابت تخفیف بگیرد، در دفاتر حسابداری شرکت، تخفیف نقدی فروش بدهکار و مبالغ دریافت شده بستانکار ثبت خواهند شد.
سود و زیان در حسابداری بازرگانی:
سود و زیان هر شرکتی بیانگر نتایج عملیات آن شرکت در طی یک دوره مالی است. جهت سنجش نتایج عملیات یک شرکت بایستی درآمدها و هزینه های یک دوره در مقابل هم قرار گیرند. در حسابداری بازرگانی گزارشی را که در آن درآمدها و هزینه های یک دوره شرکتی مقابل هم قرار بگیرند صورت سود و زیان آن شرکت می نامند. صورت سود و زیان شرکت های بازرگانی باید حاوی اطلاعات زیر باشد:- فروش خالص
- مبلغ تمام شده کالای به فروش رسیده
- سود یا زیان ناخالص
- هزینه های عملیاتی
- سود یا زیان خالص
ترازنامه در حسابداری بازرگانی:
ترازنامه صورت وضعیتی است که با ارائه گزارشی از سرمایه، دارایی ها و بدهی های شرکت بازرگانی در یک زمان، اطلاعات مربوط به منابع و تعهدات اقتصادی و حقوق مالی صاحب سرمایه را مشخص می نماید. در واقع ترازنامه شکل بسط داده شده معادله اساسی حسابداری (سرمایه + بدهی = دارایی) است. از آنجایی که ترازنامه به نوعی معرف وضعیت مالی شرکت بازرگانی در مقطع زمانی مشخصی است، آن را با نام صورت وضعیت مالی نیز می شناسند. در ترازنامه معمولا دارایی ها به ترتیب سرعت آنها در تبدیل شدن به وجوه نقد و بدهی ها بر طبق زمان سررسید مربوطه طبقه بندی و گزارش می شوند.در ترازنامه هر یک از طبقات اقلام مذکور به صورت زیر گزارش می شود ( ترتیب طبقات در تهیه ترازنامه):
دارایی های جاری:
دارایی های جاری در حسابداری بازرگانی عبارت است از نقدینگی شرکت و سایر دارایی هایی که انتظار می رود در طی یک سال به وجه نقد مبدل خواهند شد، به فروش خواهند رفت یا مصرف خواهد شد. اقلام دارایی های جاری عموما به ترتیب نزول نقدینگی در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) طبقه بندی می شوند، مثل: موجودی نقد شرکت – موجودی کالای شرکت – سرمایه گذاری های کوتاه مدت شرکت.دارایی های غیرجاری:
دارایی های غیرجاری یا به عبارتی دارایی های بلند مدت به آن قسم از دارایی ها گفته می شود که هدف شرکت، نگهداری و بکارگیری آنها در سالهای متمادی است؛ دارایی های غیرجاری (بلند مدت) را دارایی های ثابت نیز می نامند. دارایی های غیرجاری خود به سه نوع طبقه بندی می شوند. دارایی های غیرجاری که به ترتیب غیرجاری تر بودن و طولانی تر بودن عمرشان گزارش میشوند؛ مانند زمین – ساختمان – ماشین آلات – اثاثیه – وسایل نقلیه – …؛ دارایی های غیر جاری نامشهود مثل سرقفلی – حق الامتیازها؛ و دارایی های غیرجاری که برای کسب سود و بهره خریداری شده اند؛ مانند خرید اوراق قرضه سایر شرکت ها ( البته مشروط بر اینکه برای فروش در یک سال آتی تهیه نشده باشند).بدهی های جاری:
بدهی های جاری در حسابداری بازرگانی به آن دسته از تعهدات شرکت گفته می شود که پیش بینی می شود حداکثر طی یک سال از محل دارایی های جاری شرکت و یا ایجاد بدهی جاری دیگری باز پرداخت یا تسویه شوند. بدهی های جاری معمولا به ترتیبی که پیش بینی می شود تسویه شوند در ترازنامه طبقه بندی خواهند شد؛ همچون حساب های قابل پرداخت – مالیات قابل پرداخت.بدهی های بلند مدت:
بدهی های بلند مدت در حسابداری بازرگانی به آن دسته از تعهداتی اطلاق می شود که پیش بینی می شود شرکت نتواند طی یک سال از محل دارایی های جاری خود و یا ایجاد بدهی های جاری دیگری آنها را بازپرداخت و یا تسویه نماید؛ مانند اوراق مشارکت قابل پرداخت – اسناد قابل پرداخت بلند مدت.اقسام شرکت های بازرگانی:
هر حسابدار که در شرکت یا واحد بازرگانی فعالیت می کند مالکیت آن شرکت یا واحد بازرگانی می تواند حقیقی (شخص یا اشخاص) و یا حقوقی باشد. منظور از حقوقی این است که دو یا چند نفر با طی یک سری مراحل قانونی جهت همکاری و مشارکت خود، موجودیت جدیدی به نام شرکت ایجاد کرده و تحت آن فعالیت می کنند. یک حسابدار کاربلد جهت حفظ حقوق طرف های شرکت، باید با انواع و حدود اختیارات و وظایف شرکت ها آشنایی داشته باشد و از مباحثی چون چگونگی افزایش سرمایه و انحلال شرکت ها آگاهی داشته باشد. در این جا مطابق با قانون تجارت انواع شرکت های بازرگانی را معرفی می کنیم:۱- شرکت سهامی
شرکت سهامی، شرکتی می باشد که سرمایه آن شرکت به سهام تقسیم و مسئولیت هر یک از سهامداران محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است. حداقل تعداد شرکا در شرکت سهامی سه نفر می باشد.۲- شرکت با مسئولیت محدود
این قسم از شرکت های بازرگانی شرکتی است که میان دو یا چند نفر جهت انجام امور بازرگانی تشکیل شده و هر کدام از شرکا بدون اینکه سرمایه به قطعات سهام قسمت شده باشد تنها تا میزان سرمایه خویش مسئول تعهدات و مقروضات شرکت است.۳- شرکت تضامنی
شرکت تضامنی را شرکتی گویند که برای انجام امور بازرگانی و تجارت بین دو یا تعدادی از افراد با مسئولیت تضامنی ایجاد می شود. در این شرکت ها اگر دارایی شرکت برای پرداخت مقروضات کافی نباشد هر کدام از شرکا مسئولیت پرداخت مقروضات شرکت را بر عهده خواهند داشت.۴- شرکت مختلط غیر سهامی
این قسم از شرکت های بازرگانی شرکت هایی هستند که برای انجام امور تجاری و بازرگانی بین یک یا چند شریک تضامنی و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود؛ بدون تقسیم سهام، ایجاد شده اند.۵- شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی شرکتی را گویند که بین چند شریک سهامی و یک یا چند شریک تضامنی جهت انجام امور تجاری تشکیل شده باشد.۶- شرکت نسبی
شرکت نسبی همانطور که از اسمش پیداست شرکتی است که بین دو یا چند نفر تشکیل می شود و مسئولیت هر کدام به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند.۷- شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت تعاونی تولید، شرکتی را گویند که بین عده ای تشکیل می شود و هر یک از شرکا مشاغل شان را جهت تولید و فروش اجناس به کار می برند. شرکت تعاونی مصرف، شرکتی می باشد هدف از تشکیل آن، فروش اجناس اعم از اینکه این اجناس را شرکا تولید کرده یا خریده باشند و تقسیم سود و زیان بین شرکا به نسبت خریدشان (خرید بیشتر سود و زیان بیشتر) می باشد.
