تعریف حسابرسی داخلی و کاربردهای آن
تعریف حسابرسی داخلی : توسعه اقتصادی و گسترش فعالیت شرکتها، باعث شد تا نیاز به ارائه گزارشهای دقیق مالی بیش از هر چیز در کسب و کارهای کوچک و بزرگ احساس شود. گزارشهایی که یک دید کلی از اتفاقات مالی، معاملات و دخل و خرج در هر بخش را به دقت نشان دهد. این گزارشها قبل از آنکه به توسعه هر بخش کمک کند، توانست نقصها و عملکرد افراد را به درستی به مدیران ارشد نشان دهد. به همین دلیل این روزها حسابرسی به یک بخش مهم در هر کسب و کاری تبدیل شده است. گسترش مفاهیم مالی در شرکتها باعث شد، تا حسابرسی نیز به انواع مختلفی تقسیم شود تا دقت بالاتری داشته باشد. حسابرسی داخلی یکی از مهم ترین انواع حسابرسی است. در این مطلب همه چیز را درباره این مفهوم ارزشمند سازمانی به شما میگوییم.تعریف حسابرسی داخلی؛ کلید بهبود فرایندهای مالی در سازمان
حسابرسی داخلی چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که حسابرسی داخلی (Internal Audit) فعالیتی در سازمان است که طی آن فرد یا افراد متخصص، مسئولیت نظارت بر تمام امور مالی را برعهده میگیرند. یک سازمان نیاز دارد تا از صحت امور مالی خود آگاه گردد. حسابرسی داخلی نوعی سیستم کنترلی بوده که مدیران سازمان برای مشخص شدن کیفیت هزینه کردها و عملیاتهای مالی و آگاهی از وضعیت مالی شرکت و داراییها انجام میدهند . حسابرسی داخلی معاملات مالی را از لحظه شکلگیری تا قرار گرفتن در ترازنامه و جمع بندی حسابها بررسی میکند. به عبارت دیگر وظیفه حسابرسی داخلی ، در وهله اول مربوط به خطایابی و اعتبارسنجی مبادلات مالی و صحت سنجی فعالیتهای واحد حسابداری است. در حقیقت این شاخه از حسابرسی، بخش نظارت مالی در شرکت است که فرایندهای مالی را در همه بخشها به طور ریزبینانه بررسی میکند.تفاوت حسابرس داخلی و مستقل در چیست؟
حسابرس داخلی یکی از افراد مالی و حسابداری شرکت بوده که اختیار دسترسی به همه اسناد و مدارک مالی و غیر مالی را داشته و امکان برقراری ارتباط با مدیران ارشد سازمان را هم دارد اما تفاوت آن با حسابرس مستقل چیست؟ مهم ترین تفاوت این دو مفهوم را میتوان از نام آنها فهمید. حسابرس مستقل در حقیقت فردی خارج از سازمان است و وظیفه دارد با توجه به قوانین و استانداردها، صورتهای مالی را بررسی کند و وضعیت سازمان را به سهام داران و ذی نغعان ارائه دهد. اما حسابرس داخلی فردی درون سازمان است که مهم ترین وظیفه او، کنترل ریسک مالی و ارائه ایدههایی برای بهبود عملکرد است. به عبارت دیگر گزارشاتی که از سمت حسابرس داخلی ارائه میشود، به طور مستقیم با توسعه کسب و کار در ارتباط است. همچنین برخی از مهم ترین تفاوتها را با هم بررسی میکنیم:- حسابرس داخلی از افراد داخل سازمان است اما حسابرس خارجی از موسسه خدمات مالی و حسابرسی به شرکت اعزام میشوند
- حسابرسی خارجی توسط قانون الزام شده است و عدم انجام آن تخلف قانونی محسوب میشود اما در مورد حسابرس داخلی الزام قانونی وجود ندارد و
- توسط مدیریت سازمان برای بررسی انحرافات و رفع آن انجام میگردد .
- حسابرس خارجی به مراجع قانونی و اعضا هیت مدیره پاسخگوست اما حسابرس داخلی به مدیران سازمان پاسخگو خواهد بود .
- حسابرسی خارجی و مستقل فقط انحرافات مالی و اسناد مالی را بررسی کرده و به مسایل دیگر سازمان کاری ندارد اما حسابرس داخلی علاوه بر بررسیهای مالی سایر الزامات و قوانین جاری در سازمان را هم بررسی و انحرافات آنها را در صورت وجود کشف میکند .
مهم ترین اهداف حسابرسی داخلی را بشناسید
حسابرسی داخلی یک واحد اختیاری در سازمان است. به همین دلیل ممکن است شرکتهای کوچک و یا کسب و کارهایی که به تازگی در مسیر توسعه قرار گرفته اند، به وجود این جایگاه احساس نیاز نکنند. اگر شما هم در یکی از این مسیرها هستید، پیشنهاد میکنیم که اهداف حسابرسی داخلی را بهتر بشناسید. چراکه وجود یک حسابرس داخلی که مفروضات بنیادی حسابداری را به خوبی بشناسد، در گامهای شروع توسعه، کسب و کارتان را به کلی تغییر میدهد و با ارائه گزارشات کاربردی، شیب پیشرفت شما را چندبرابر میکند.۱- بهبود فرایند نظارت در سازمان با سیستم کنترلی کارآمد
همانطور که گفتیم اصلی ترین ویژگی حسابرسی داخلی، نظارت بر واحدها و مشاوره است. حسابرسان داخلی میتوانند برنامههایی را برای هر واحد، در جهت رسیدن به اهداف سازمان طراحی کنند. این برنامههای مالی، کاملا در چارچوب قوانین سازمان است و هر چندوقت یک بار توسط مشاوران حسابرسی مورد بررسی قرار میگیرد. این روند منظم و هدفمند، میتواند به راهی برای رسیدن به اهداف بزرگ سازمان و شرکتها تبدیل شود.۲- حفاظت از داراییها و مدیریت بر فعالیتهای نیروی انسانی
بخش حسابرسی داخلی، برای هر قسمت از سازمان برنامه مالی را تدوین میکند. این برنامه از طریق اطلاعات دقیق جمع آوری شده از فرمها و گزارشها تدوین شده و کاملا قابلیت اجرا دارد. به همین دلیل حسابرسی داخلی، اطلاعات کارآمدی از میزان درآمدها، هزینهها و سرمایه سازمان دارد. مدیران ارشد با کمک این اطلاعات و اهداف تعیین شده، میتوانند عملکرد هر بخش و حتی هر فرد را به دقت بررسی کنند. این فرایند کمک میکند تا قبل از آنکه مشکل مالی بزرگی در سازمان به وجود آید، با کمک سیستم کنترلی حسابرسی داخلی، نقص اصلی به درستی شناسایی و رفع شود.۳- بررسی صداقت گزارشهای مالی شرکت؛ مهم ترین هدف حسابرسی داخلی
مهم ترین دغدغه مدیران و سرمایه گذاران در هر سازمان، دریافت اطلاعات درست و طبقه بندی شده از افراد ارشد در هر بخش است. حسابرسی داخلی وظیفه بررسی این اطلاعات و گزارشها را در زمینه مالی به عهده دارد. چراکه تنها با کمک این اطلاعات صحیح است که میتوان یک نقشه راه کارآمد برای آینده مالی یک کسب و کار ایجاد کرد.۴- شناسایی هدررفت منابع مالی؛ کدام بخش سازمان زیان ده است؟
وظیفه حسابرسی داخلی فقط به نظارت بر خدمات حسابداری و کنترل نیروهای انسانی محدود نمیشود. گاهی ممکن است که در یک سازمان، برنامه ناکارآمد و هزینه بری در حال اجرا باشد که مدیران شرکت از هدر رفت مالی و میزان زیان آن اطلاعی ندارند. حسابرسی داخلی این بخشهای ضرر رسان را شناسایی میکند و برای اصلاح یا توقف آنها، راهکارهایی را ارائه میدهد.نظارت بر کدام گزارشها از وظایف حسابرسی داخلی است؟
گزارش دهی در حسابرسی داخلی و خارجی متفاوت است . در حسابرسی داخلی گزارش فقط در دسترس مدیران ارشد سازمان قرار گرفته و سایر پرسنل و عموم مردم از آن مطلع نخواهند شد اما در حسابرسی مستقل این گزارش در اختیار اعضا هیت مدیره و سهام داران و حتی عموم مردم هم میتواند قرار گیرد . حسابرسی داخلی به طور کلی یک بخش خیلی مهم در ردههای سازمانی به خصوص شرکتهای بزرگ با فرایندهای پیچیده مالی است. انجام صحیح و هدفمند فرایند حسابرسی داخلی میتواند از انحرافات مالی بزرگ و حیف و میل منابع و داراییها پیشگیری کرده و در حفظ آنها کمک شایانی نماید. شرکتها و موسسات دارای عملیات مالی میتوانند برای تربیت حسابرس داخلی خبره و کارآمد از موسسات خدمات مالی و حسابرسی کمک گرفته و آموزشهایی را برای افراد ذیربط در سازمان خود ترتیب دهند .ویژگیهای حسابرس داخلی؛ چه کسی شایسته کنترل مالی واحدها است؟
عملکرد حسابرسی داخلی، مدیریت را در بهبود کنترل داخلی در تمامی فرایندهای سازمانی یاری میکند. بدین ترتیب موجب مدیریت بهتر دارایی ها، کاهش هزینه ها، حداکثر کردن منافع و دست یابی به منافع دراز مدتی میشود که هر سازمانی انتظارش را دارد. حسابرس داخلی، باید فن بیان قوی داشته باشد و بتواند به خوبی گزارشات مالی را به مدیران ارائه دهد. از طرفی این فرد نباید تحت نفوذ و تاثیر هیچ کدام از افراد سازمان در بخشهای مختلف قرار گیرد. چراکه این تاثیرپذیری ممکن است بر روند گزارشات اثر گذار باشد و در نتیجه باعث ایجاد سوگیری در گزارشهای مالی شود. همچنین این فرد باید همه جزئیات حسابداری و قوانین مالی را بشناسد و توانایی مدیریت بحران و ارائه راه حلهای استراتژیک را داشته باشد.کاربرد نرم افزارها در حسابرسی داخلی؛ کاتالیزورهایی برای گزارش نویسی
بررسی گزارشات مالی و ایجاد یک گزارش مرجع در حسابرسی داخلی، به اطلاعات کامل و دقت بالا نیاز دارد. فراموش نکنید که بخش مهمی از اهداف سازمان، به این گزارشات وابسته است و هر اطلاعات نادرست میتواند در نهایت بر روند رشد شرکت اثر منفی داشته باشد. برای حل این مشکل، از سالها قبل در کشورهای پیشرفته از نرم افزارهایی کمک میگرفتند تا اطلاعات را به صورت دقیق و طبقه بندی شده به دست بیاورند.