آشنایی با مفهوم کارمزد و انوع آن

آشنایی با مفهوم کارمزد و انوع آن

تعریف کارمزد و انواع آن : این روزها بحث بورس و تجارت‌های مربوط به آن بسیار داغ است و تا آن جا که می بینیم اطلاعات افراد مختلف فعال در این حوزه بسیار اندک تر از میزان فعالیت آن هاست. افرادی که در حوزه های مربوط به بورس و خرید و فروش انواع اوراق بهادار فعالیت می کنند بد نیست با اصطلاحات مهم و پرکاربرد مرتبط با این حوزه آشنا شوند. کارمزد و کارگزاری دو مورد از این اصطلاحات هستند که تا پایان مقاله هرآنچه باید در مورد آن ها بدانید را به شما توضیح خواهیم داد. برای شروع لازم است کمی در مورد کارگزاری ها و کارگزاران بورس بدانیم.

کارگزاری چیست و کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟

بهترین توضیحی که می توان در مورد کارگزار ارائه داد این است که وی وکیل و مشاور مالی سرمایه گذار است. کارگزاران در واقع اشخاصی حقوقی هستند که از طرف مشتریان خود نسبت به خرید و فروش اوراق بهادار، اوراق مبتنی بر کالا و … می کنند. کارگزاری ها بنگاه های معاملاتی هستند که نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می کنند. در کارگزاری ها، به نمایندگی از خریداران و فروشندگان سهام معامله و خرید و فروش انجام می شود و در مقابل حق العمل کاری (حق کارگزاری) دریافت می شود. البته خوشبختانه هر کسی نمی تواند این کار را انجام دهد. برای انجام فعالیت در این زمینه به کسب مجوز تاسیس و فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار نیاز خواهید داشت. علاوه بر این باید عضویت در کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار نیز تایید شود.

کارگزاران بیشتر درآمد خود را از همین طریق کسب می کنند. یا از طریق کارمزد و یا از طریق کمیسیون ثبت معاملات مشتریان خود. البته لازم به ذکر است که کارمزدی مثل کارمزد خرید و فروش سهام در همه کارگزاری ها و همیشه یکسان است، اما کارگزاران بابت خدمات دیگری که انجام می دهند ممکن است کارمزد بیشتری دریافت کنند.  

کارمزد چیست؟

کارمزدی که با عنوان حق کارگزاری دریافت می شود تنها یکی از انواع کارمزد است. کارمزد که در زبان فارسی به آن بهره نیز گفته می شود و معادل آن در زبان انگلیسی Commission است، هزینه خدماتی است که بخاطر ارائه مشاوره در زمینه سرمایه گذاری، مدیریت خرید و فروش اوراق بهادار یا حتی براساس تراکنش های بانکی دریافت می شود. این هزینه معمولا به مشاور سرمایه گذاری، بانک ها و نهادهای مختلف و کارگزاران پرداخت می شود و در مقابل، خدماتی که در مورد آن توضیح دادیم دریافت می شود.

 

فرمول محاسبه بهره و کارمزد

برای محاسبه کارمزد و بهره فرمول به خصوصی وجود دارد که می توان از آن استفاده کرد. این فرمول نه چندان پیچیده به شکل زیر است: بهره = اصل * مبلغ * نرخ * زمان در یک مثال اگر بهره مبلغ ۷۰۰ هزار ریال، برای مدت ۳۰ روز با نرخ ۹ درصد در سال باشد، نحوه محاسبه به شکل زیر خواهد بود: ۷۰۰۰۰۰ * ۱۰۰/۹ * ۳۶۰/۲۰ = ………. ریال  

کارمزد بورس

در مورد کارمزد بورس توضیحاتی دادیم. همانطور که می دانید معاملاتی که در بورس و فرابورس رخ می دهد همگی کارمزد دارند. البته باید به این نکته توجه داشت که مبلغ کارمزد در زمان خرید سهام با مبلغ کارمزد در زمان فروش سهام کمی متفاوت است و علت نیز این است که در هنگام فروش سهام، باید مالیات سهام نیز پرداخت گردد.

برخی به اشتباه تصور می کنند کارمزدی که دریافت می وشود به جیب سازمان بورس می رود، در صورتی که اینطور نیست. کارمزد دریافتی علاوه بر مالیاتی که به صورت جداگانه از کسر می شود بین ۵ شرکت تقسیم می شود.  

کارمزد خرید سهام چقدر است؟ آیا باید در گزارش فصلی ثبت شود؟

کارمزد خرید سهام حدودا ۴۹ صدم درصد است که مبلغ بسیار اندکی خواهد بود. یکی از سوالات رایج در مورد کارمزد خرید و فروش سهام این است که آیا ثبت حسابداری کارمزد کارگزاری در دفاتر شرکت ها و اعلام آن در صورت معاملات فصلی مسئله ای ضروری محسوب می شود؟ در این مورد باید گفت که اگر شخص حقوقی درآمد یا هزینه ای دارد که با خرید و فروش سهام در ارتباط است، هر آنچه که باشد باید در دفاتر قانونی ثبت شود. البته لازم به ذکر است که در زمان خرید هر سهمی برای آن نقطه سر به سر مشخص می شود. نقطه سر به سر جایگاه قیمتی است که در آن اگر سهام به فروش برود یا خریداری شود هیچ سود و زیانی ندارد.

کارمزد و مالیات فروش سهام

کارمزد فروش کمی نسبت به کارمزد خرید متفاوت است. کارمزد فروش سهام در واقع ۵۳ صدم مبلغ معامله است. بعد از اینکه سهام فروخته شد نیز علاوه بر پرداخت کارمزد، باید ۵۰ صدم نیز بابت مالیات از فروشنده دریافت شود. بنابراین مجموع کارمزد و مالیات فروش سهام ۳/۱ درصد است.  

کارمزد خرید و فروش اوراق اجاره و مشارکت

همانطور که گفتیم کارمزد، علاوه بر سهام به موارد دیگری نیز تعلق می گیرد. این موارد شامل کارمزد خرید و فروش اوراق اجاره و مشارکت است که در این بخش به توضیح آن می پردازیم و مورد دیگر کارمزد بانکی است که در بخش بعدی در مورد آن توضیحاتی ارائه می کنیم. کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اجاره در سازمان بورس و فرابورس نسبت به کارمزد سهام بسیار کمتر است. این کارمزد تنها ۷ صدم درصد از مبلغ معامله است که یک هفتم کارمزدی است که در خرید و فروش سهام دریافت می شود. البته باید به این موضوع اشاره کنیم که برخلاف فروش سهام، به فروش اوراق اجاره و مشارکت مالیات تعلق نمی گیرد.

کارمزد بانکی

پرداخت کارمزد بانکی، جزئی از خدمات بانکی است. این کارمزد در واقع هزینه های اسمی بانک ها است که بابت تنظیم و نگهداری حساب ها و ارائه خدمات بانکی دریافت می شود. کارمزد بانکی بر اساس میزان هزینه تمام شده خدمات بانکی مشخص می گردد. نکته جالب اینجاست که کارمزد در بانک های سراسر دنیا رایج است و کارمزد بانکی که در ایران دریافت می شود از ارزان ترین کارمزدها در سراسر جهان است. اما یکی از نکات قابل توجه این است که محاسبه کارمزد وام های قرض الحسنه نسبت به دیگر خدمات بانکی متفاوت است.

نحوه محاسبه کارمزد وام های قرض الحسنه به چه شکل است؟

کارمزد وام های قرض الحسنه فرمول مشخصی دارد که در ادامه به این فرمول ها اشاره می کنیم: کارمزد سال ۱ (از قسط ۱) =۱۰۰*۱۲/ (تعداد ماه های سال) * (درصد کارمزد وام های قرض الحسنه) * (مبلغ وام قرض الحسنه) کارمزد سال ۲ (از قسط ۱۳) = (۱۰۰*۱۲/ (تعداد ماه های سال) * (درصد کارمزد وام های قرض الحسنه) * (مانده سال دوم وام قرض الحسنه) کارمزد سال ۳ (قسط ۲۵) = ۱۰۰*۱۲/ (تعداد ماه های سال) * (درصد کارمزد وام های قرض الحسنه) * (مانده سال سوم وام قرض الحسنه)