مفهوم ابلاغ اوراق مالیاتی : به تسلیم برگهها و اوراق مالیاتی به مالیات دهندگان، ابلاغ اوراق مالیاتی گفته میشود. این اوراق میتوانند شامل میزان مالیات، اعلام قطعیت مالیات، دوره و نوع مالیات مودی، تکالیف قانونی مودی، اجرائیه، حقوق او و تعهدات مالیات دهنده باشند. (مانند برگ تشخیص مالیات یا رای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی). ابلاغ موضوع مهمی است و باید مورد توجه ماموران مالیاتی و مودیان قرار گیرد، زیرا اگر در فرآیند ابلاغ خللی وارد شود، در مراحل بالاتر و اصطلاحا مراجع عالی مالیاتی، مودی میتواند، طرح دعوی کند.
طبق ماده ۲۰۳ قانون مالیاتهای مستقیم، اوراق مالیاتی به طور کلی باید به مودی ابلاغ شود و در نسخه ثانی رسید اخذ گردد (یعنی باید ۲ نسخه باشد، یکی در دست مودی و یکی در دست مامور مالیاتی). هر گاه به خود مودی دسترسی پیدا نشود، اوراق مالیاتی باید در محل سکونت یا محل کار او به یکی از بسنگان یا مستخدمین او ابلاغ گردد، مشروط بر این که به نظر مامور ابلاغ سن ظاهری این اشخاص (بستگان و مستخدمین) برای تمییز اهمیت این اوراق کافی بوده و بین مودی و شخصی که اوراق را دریافت میکند تعارض منافع وجود نداشته باشد.
نکته: ابلاغ به بستگان فقط در مورد اشخاص حقیقی است نه حقوقی.
نکته: بستگان مشخص نشده درجه یک یا دو و چه کسانی هستند، پس به همه افرادی که با مودی رابطه فامیلی دارند، تعمیم داده میشود.
بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۰۳ اگر مودی یا در صورت عدم حضور وی بستگان و مستخدمین او از گرفتن برگهها استنکاف نمایند یا در صورتی که هیچ کس نباشد، مامور ابلاغ باید امتناع آنها را از گرفتن اوراق یا عدم حضورشان را در هر دو نسخه اوراق قید کند و نسخه اول اوراق را درب محل سکونت یا کار مودی الصاق کند. اوراق مالیاتی که به ترتیب فوق ابلاغ شده، قانونی تلقی و تاریخ الصاق، تاریخ ابلاغ به مودی تلقی میشود.
ابلاغ دو نوع است:
ابلاغ واقعی: اوراق مالیاتی به خود مودی یا به مستخدمین و بستگان وی تحویل داده و امضا گرفته میشود.
ابلاغ قانونی: هیچ کدام از اشخاص مذکور نباشند و استنکاف کنند.
نکته: تفاوت مهم این دو ابلاغ این است که در ابلاغ به مودی، مودی بعد از امضاء اوراق مالیاتی (برگ تشخیص) ۳۰ روز مهلت اعتراض دارد (البته این مدت در نظام ارزش افزوده ۲۰ روز است) و اگر در این مدت اعتراض نکند برگ تشخیص، قطعی تلقی خواهد شد و در این صورت اگر قصد اعتراض داشته باشد، در هیأت ۲۵۱ مکرر قابل رسیدگی است، اما در ابلاغ قانونی چون مودی برگ تشخیص را رویت و امضاء نکرده بنابراین، مهلتی جهت اعتراض وجود ندارد و مودی در حکم معترض به برگ تشخیص شناخته میشود، یعنی مودی میتواند، چند سال بعد از ابلاغ قانونی به برگ تشخیص اعتراض کند.
در تبصره ۲ این ماده به سازمان امور مالیاتی اختیار داده شده که برای ابلاغ اوراق مالیاتی از خدمات پست سفارشی هم استفاده نماید. اگر از پست سفارشی استفاده کند، مامور پست باید اوراق مالیاتی را به شخص مودی یا بستگان او در محل ابلاغ کند و در نسخه ثانی رسید بگیرد و اگر مودی یا اشخاص مذکور استنکاف کند، مامور پست باید این موضوع را در نسخه اول اوراق قید کند و نسخه دوم را به نشانی تعیین شده ارسال کند و نسخه اول را به اداره امور مالیاتی عودت دهد.
هر گاه هیچ یک از اشخاص یاد شده در محل نباشند، مامور پست با قید تاریخ مراجعه و عبارت «۱۵ روز پس از تاریخ مجددا مراجعه خواهد شد» را در اوراق مذکور قید و نسخه دوم را به نشانی تعیین شده الصاق و نسخه اول را به اداره امور مالیاتی عودت دهد. مامور پست در مراجعه بعدی در صورت عدم حضور اشخاص فوق این امر را در ذیل اوراق قید و نسخه دوم را به نشانی تعیین شده الصاق و نسخه اول را به اداره امور مالیاتی عودت میدهد. اوراقی که بدین ترتیب الصاق میشوند، از تاریخ الصاق ابلاغ شده محسوب میشوند.
بر اساس ماده ۲۰۷ این قانون در مواردی که مودی محلی را به عنوان محل کار یا سکونت یا محل ابلاغ اوراق مالیاتی معرفی کند و در غیر این مورد در صورتی که اوراق مالیاتی در محلی به عنوان محل کار یا سکونت مودی ابلاغ شود و در پرونده دلیل و اثری حاکی از اطلاع مودی از این موضوع بوده و به این نشانی ایراد نکرده باشد، مادامی که محل دیگری به عنوان محل سکونت یا کار اعلام نکند، ابلاغ اوراق مالیاتی به همان نشانی قانونی و صحیح میباشد.
طبق ماده ۲۰۸ قانون مالیاتهای مستقیم در مواردی که نشانی مودی در دسترس نباشد، اوراق مالیاتی یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار حوزه اداره امور مالیاتی محل و اگر در محل مزبور روزنامه نباشد، در روزنامه کثیرالانتشار نزدیکترین محل حوزه اداره امور مالیاتی یا یکی از روزنامههای کثیرالانتشار مرکز آگهی میشود. این آگهی در حکم ابلاغ به مودی محسوب میشود، یعنی اگر در روزنامه کثیرالانتشار آگهی بزنند در حکم ابلاغ است.
بر اساس تبصره ۱ این ماده در متن اوراق مالیاتی ابلاغ شده باید علاوه بر مطالب مربوط به محل مراجعه، مهلت مقرر و تکلیف قانونی مودی درج شود.
تبصره ۲ بیان میکند، در مورد مودیان مالیات مستغلات که نشانی آنها طبق ماده ۲۰۷ این قانون مشخص نباشد، اوراق مالیاتی به ترتیب مذکور در تبصره ماده ۲۰۳ این قانون به محل مستغلی که مالیات آن مورد مطالبه است، ابلاغ خواهد شد، برای مثال کسی که ملکی را اجاره داده است و از بابت اجاره درآمد کسب میکند، در رابطه با این مورد اوراق به محلی که مالیات آن مورد مطالبه است، ابلاغ میشود.
نکته: اگر در قانون مالیاتهای مستقیم در رابطه با ابلاغ مواردی مشخص شده طبق ماده ۲۰۹ این قانون میتوان به آیین دادرسی مدنی مراجعه نمود، مقررات آیین دادرسی مدنی در رابطه با ابلاغ جز در مواردی که در این قانون مقرر گردیده است، در مورد ابلاغ اوراق مالیاتی اجرا خواهد شد.
نکته: در دادرسی مالیاتی زمانی که رای تجدیدنظر به مودی ابلاغ شد، میتواند به شورای عالی مالیاتی مراجعه کند. براساس هیئت موضوع ماده ۲۵۱ قانون مالیاتهای مستقیم، مودی یا اداره امور مالیاتی میتواند (نکته: هر دو هم مودی و هم اداره میتوانند شکایت کنند) ظرف یک ماه (نکته: تنها در این مورد در قانون مالیاتها دادرسی یک ماه است) از تاریخ ابلاغ رای هیئت حل اختلاف مالیاتی به استناد موارد زیر شکایت کند:
۱- عدم رعایت قوانین و مقررات موضوع: یعنی مودی اظهار کند قانون یا بخشنامه رعایت نشده است.
۲- نقص رسیدگی: یعنی لایحهای که مودی بند به بند مینویسد، هیئت مکلف است بند به بند جواب دهد اگر این کار را نکند مودی به شورا شکایت میکند و نقص رسیدگی اتفاق افتاده است، مودی با اعلام دلایل کافی به شورای مالیاتی شکایت و نقض رای و تجدیدنظر درخواست کند، پس با توجه به ۲ مورد ذکر شده، مودی میتواند تا یک ماه به شورا مراجعه کند.
نکته: طبق ماده ۲۵۱ مکرر در مورد مالیاتهای قطعی موضوع این قانون و مالیاتهای غیرمستقیم که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد و به ادعای غیرعادلانه بودن مالیات مستند به مدارک و دلایل کافی از مودی شکایت و تقاضای تجدید رسیدگی شود، وزیر امور اقتصادی و دارایی میتواند پرونده امر را به هیئتی مرکب از ۳ نفر به انتخاب خود، جهت رسیدگی ارجاع نماید.
مفهوم ابلاغ اوراق مالیاتی